Grimeton kerstuitzending: ook PI4GN…
De VLF machine-zender in Grimeton, Zweden, zendt twee keer per jaar uit. Het station kwam in 1924 in bedrijf en werkt op een frequentie van 17.2 KHz. Laag, naar huidige begrippen, maar in die tijd normaal. De zender en het antenne systeem zijn ontworpen door Ernst Alexanderson en bedoeld voor transatlantische communicatie. Zowel Marconi als Alexanderson leverden complete concepten voor dit doeleinde. Ze kenden elkaar ook persoonlijk. Grimeton is het laatst overgebleven operationele radiostation van dit tijdperk en is inmiddels een museum: https://grimeton.org/?lang=en
De uitzendtijden zijn in ieder geval op ‘Alexandersonday’, de dichtstbijzijnde zondag bij 2 juli (’s mans geboortedag) en de ochtend voor kerst, 24 december. Soms zijn er nog uitzendingen tussendoor. Voor een uitvoerige technische beschrijving: download Grimeton-SAQ_Vortrag
Al enkele jaren luisteren PI4GN-ers naar dit station aan het ondereind van het spectrum. Dat kan op een aantal manieren. Sommige ontvangers gaan zo laag. Een VLF convertor is een optie. De huidige SDR ontvangers halen het ook wel en tenslotte kan het nog met de standaard geluidskaart in een pc of laptop, waarbij je een antenne aan de microfooningang hangt.
We probeerden deze keer de volgende set-ups:
- Laptop, miniwhip en SDR-console V3 software.
- Laptop, miniwhip en geluidskaart-software, zie: https://sites.google.com/site/sm6lkm/saqrx/
- Laptop, loopantenne en SDR-console V3 software.
- Laptop, loopantenne en geluidskaart-software.
We gebruiken twee mini-whips: een zelfbouw volgens PA0RDT en een Oekraïense variant. De loopantenne is een respectabele 80 tot 100 meter lang en in een driehoek gespannen tussen de BuZZZ en een rij bomen langs de weg. Als de zender in de lucht is -de tijd is beperkt…-begint het testen.
De uitzending is CW. Er wordt opgestart, en circa 20 minuten voordat de eigenlijke uitzending begint is er signaal en stuurt men veelvuldig ‘VVV SAQ’ de lucht in. De zender is vanaf 08.42 in de lucht. Het uitzenden van het CW bericht begint om 09.00 uur en duurt maar een paar minuten.
Om ideale ontvangst-omstandigheden te creëren, wordt ‘De BuZZZ’ van Erik in de buurt van Annerveenschekanaal op een akker geparkeerd. Ver van eventuele stoor-bronnen en met goede mogelijkheden om een loop te spannen. Dat laatste hebben we nog niet eerder geprobeerd. Alle voeding komt uit de laptop-accu’s of van een losse accu: er is geen omvorming of netspanning.
Welke configuratie levert de beste prestatie? De loopantenne, die versterkt wordt door een kleine pre-amp, levert resultaten die circa 10 dB boven die van de mini-whip liggen. Met de mini-whips (er zit weinig verschil tussen de beide varianten) halen we ca. +30dB s/r. Met de loop wordt dat ca. +38dB s/r. De set-ups ontlopen elkaar verder niet zo veel: zowel de SDR als de geluidskaart halen deze signalen. De loop blijkt bruikbaar tot ca. 100 KHz, daarboven neemt de versterking af. 198 KHz (Droitwich, GB) komt er bijna niet meer door.
Al met al weer een leerzame ochtend die we afsluiten met prachtig weer en koffie bij Jaap thuis. Meerdere PI4GN-ers hebben meegeluisterd op eigen apparatuur of op Kiwi SDR’s. Ook daar kwam Grimeton meestal redelijk tot goed binnen.
Er zijn nog steeds diverse stations actief op VLF, we zijn niet alleen afhankelijk van Grimeton. Deze lage frequenties worden nog steeds gebruikt voor militaire maritieme communicatie door diverse landen. Grimeton is daar ook nog tot in de 90er jaren voor gebruikt. Een stevig station om te kijken of de boel werkt is te vinden op 60 KHz. Dit is MSF, gevestigd bij Anthorn, GB. Dit signaal is altijd prima te ontvangen. DCF op 77.5 KHz kan natuurlijk ook maar heeft een rommeliger signaal.
De volgende gelegenheid om Grimeton te ontvangen zal zijn op Alexanderson-day in 2019, op 30 juni. Het nadenken over nieuwe antenne-configuraties is al begonnen. De raderen draaien…
Deze reactie is een test.