PI4GN

Dat het een bijzondere contest zou worden was van te voren wel duidelijk: het corona-monster waart nog steeds rond en de weersvoorspelling was niet goed. De Techniek zou het moeten doen, maar het blijft afwachten of dat ook zo is. Jaap L, Jaap vO (zaterdag), Frans, Gerard, Nanko, Jan vM (zaterdag), Erik, Marten (zaterdag), Aart (zondag) en Dick (zondag) vormden de bezetting. Zondagochtend kwamen Harm DKU en Nap nog langs om even van de sfeer te genieten.

De donderdag voor de contest was er al van alles in elkaar gezet. De 23 cm mast en de SHF mast werden alvast voorzien van de apparatuur. Afgedekt voor de regen, die regelmatig naar beneden kwam. Meerdere mensen waren om begrijpelijke redenen afwezig. In ontsmetting was voorzien en de kantine was verplaatst naar de romney-loods, waar volop ruimte was en die goed geventileerd is.

Zaterdagochtend ging de opbouw verder. De SHF mast werd bekabeld, wat ondanks de afwezigheid van Sjaak -het genius van de elektronica in de mast- goed lukte. Na het omhalen van listig verstopte schakelaartjes in de shack leek alles te werken. 24G bleek evenwel niet operationeel te krijgen en CW bleek op deze banden niet te werken. In plaats van ‘mast-down’ of riskant sleutel-werk is besloten om de op beschikbare banden uitsluitend in phone te werken. Op 23 en 70 ging het beter. Na wat gebruikelijk ongemak in het begin werkte dit naar behoren. Dat we de hele zaterdag in een regengebied zaten beperkte de mogelijkheden om verbindingen te maken. Op zondag klaarde het weer wat op en naar het einde van de dag werden de condities beter en ging de wind liggen.

De hele zaterdag regende het en er stond dus een stevige windkracht 6. Koud was het niet. De masten moesten met de nodige voorzichtigheid omhoog gelierd worden: voortdurende aandacht voor het tuien was nodig. Alles stond op tijd. Op zondag zond Grimeton SAQ uit. Dick, Jaap L, Erik en Nap waren als Grimeton-bezoekers in de weer met antennes en ontvangers om het station te ontvangen. Dat lukte, zij het met moeite.

Al met al: regen, veel wind en beperkt functionele techniek en bezetting. Het zal in de uitslagen geen topper worden; gezellig was het wel.

Nooit geweten dat we als zendamateurs iets met de Griekse mythologie te maken hadden, maar aangezien we ‘in de ether’ opereren moet ik dat bijstellen. Voor ons is de ‘ether’ het ongrijpbare van de atmosfeer -maar ook de ruimte daar buiten- waarin onze radiogolven zich voortplanten met de verwachting van een mooie verbinding. 

Maar de naam is niet uit de lucht komen vallen. Volgens Wikipedia is ‘Aether de Griekse god van de atmosfeer, de bovenste luchtlaag, die de goden inademen.’  Als ik vervolgens op ‘Ether’ ga zoeken, is volgens de zelfde bron de ether het ‘stoffelijke medium dat voortplanting van licht en andere elektromagnetische straling mogelijk maakte.’

Einstein vond in 1905 als gevolg van zijn relativiteits-theorie dat de ether geen stoffelijk ding was, maar ‘leegte’.  Gebleken was dat electromagnetische trillingen in een vacuüm een natuurkundige vastgestelde snelheid hadden. Daarmee was voor hem ‘de ether’ geen stoffelijk ding meer. Voortschrijdend inzicht bij de man leidde er evenwel toe dat hij later vond dat aangezien afstand en tijd wel van toepassing waren op de ruimte, er toch van een ‘ether’ gesproken kon worden met enkele fysieke eigenschappen.

Tot aan het begin van de 20ste eeuw -dus voor dat ‘Einsteins theorieën voor het voetlicht kwamen- dacht men dat de ‘ether’ de drager van de radiogolven was omdat de voortplantingssnelheid van electromagnetische golven en de snelheid van het licht vrijwel de zelfde waren. Daarmee was het begrip ‘ether’ verbonden met de opkomst van de radio. Sindsdien slingeren we onze radiosignalen ‘de ether in’.

Wat zou het! Als we die verbinding maar maken… 😀

We hadden het radiovirus al, nu hebben we ook nog het Corona virus. En dat is soms een goede en soms een slechte combinatie.

Het goede zit hem er in dat we onze hobby van huis uit kunnen uitoefenen zonder met iemand fysiek in aanraking te komen. We trekken ons terug in onze shack: ‘social distancing’ was altijd al een beetje ons ding. Door buitenstaanders nogal eens verward met een vorm van autisme. Hoe dan ook: er kunnen prima verbindingen gemaakt worden.

Het slechte is dat er veel evenementen worden afgelast. Voor ons betekent dat dat de mei contest in Rottum niet door gaat. Opbouw en uitvoering zijn een ‘close harmony’ gebeuren en dat kan nu niet. Er wordt gewerkt aan een modus waarbij deelnemers van huis uit een band voor hun rekening nemen, waarna vervolgens de uitkomsten bij elkaar gevoegd mogen worden. Hierover komt nader bericht.

Let dus op: wat er in de agenda staat zal voorlopig waarschijnlijk NIET DOORGAAN.

Moge de wereld er van leren en verstandiger worden dan hij was. Het is vast niet het laatste virus dat langs komt. Terugkeren naar ‘business as usual’ lijkt me geen optie.

Een goed begin is het halve werk. Dat ging echter op dit eerste contestweekend van het jaar niet op…  Ondanks de qua condities en technische opbouw erg moeizame contest zijn de resultaten vergelijkbaar met juli 2019. Opmerkelijk!

Op 70c  minder dan normaal. Er waren grote opstartproblemen, mede door de nieuwe opzet.

Op 23c een gemiddelde > 400 km. Daar ook voor het eerst meer CW- dan SSB-qso’s en van de resultaten is dat 61%.

Resultaten 9 en 6cm beperkt, maar dat lag aan het aanbod, veel stations hadden die banden niet.

10 GHz bleef achter omdat op zondag nauwelijks meer iets gewerkt is. Oorzaak was het verdraaien van de schotel door de wind ’s nachts, wat niet is opgemerkt tot het afbreken. Balen!

Op 24 GHz geen qso’s, vooral omdat PA0JUS er niet was en DF0MU het ook niet meegenomen had.

Van 2m nog geen resultaten. Al vroeg in de contest stopte 2m omdat de centrale sequencer het had begeven. 150 qso’s?

Het overzicht:

Dat onze draadloze hobby op stroom loopt is bekend. De ampèremeters op het schakelbord van PI4GN laten dat duidelijk zien. De voeding van het station is verdeeld over drie fasen. Er wisselt nog wel eens wat apparatuur, dus de opname verschilt per contest.  Bij de start van de contest wordt de ‘load’ die het contest-station teweeg brengt netjes verdeeld. 

De spanning op de contest-locatie komt natuurlijk uit het grid, maar niet alleen. De boerderij heeft 32 zonnepanelen op de zuidkant van het dak en die zijn goed voor zo’n 8000 KWh  per jaar. Per contest gebruikt PI4GN tussen de 130 en 180 KWh, dus tussen de 500 en 800 KWh per jaar. Groener contesten kan niet!

De verschillen zitten in het weer. Tijdens de maart en de oktober contest gebruiken we vaak elektrische kachels. Contesten is stilzitten en het kan in die maanden nog -of al- erg koud zijn. Maar ook dan wordt er slim gebruik gemaakt van de beschikbare stroom. Een speciaal fermik zorgt er voor dat tijdens RX er stroom beschikbaar is voor de elektrische kachels, terwijl deze bij TX automatisch afgeschakeld worden. De PTT sturing op het grote ‘verdeel-en-heers’ bord voor 70cm schakelt het ding. Op die manier zorgen we er voor dat de beschikbare stroom goed over de fasen verdeeld blijft, zonder dat de hoofdzekeringen er uit vliegen als de eindtrappen en de kachels tegelijk in gebruik zouden zijn.

De voeding van de boerderij komt van een trafo-huis vlakbij en metingen tonen aan dat de netspanning in de boerderij stabiel en op niveau is. Mocht de stroom uitvallen, dan beschikt de boerderij over een aggregaat van 20 KVa. Voor een betrouwbare overname van de spanning is gekozen voor handwerk. door het omsteken van een forse connector wordt er gekozen voor het grid of voor de generator. Dit bleek tijdens een test een afdoende oplossing.

In onze contest club speelt coax een hoofdrol. Mooi hoor, al die techniek, maar hoe vaak zijn we nu al niet tegen slechte coax of connectoren aangelopen? Op enig moment blijkt dat gevoeligheid van een systeem niet is wat het lijkt. En dan?

Zoeken. Meestal is de techniek de hoofdverdachte, maar is dat altijd zo? Nee dus. Over een aantal contest-jaren blijkt dat de speurtocht naar de oorzaak met een zekere vooringenomenheid begonnen wordt. Zoiets heet een ‘kokervisie’ en blijkt de waarheid nog al eens anders dan men dacht.

Zo niet bij PI4GN. Met regelmaat wordt het kabelwerk in de verdachtmakingen betrokken en niet ten onrechte.  Zo gingen de Ecoflex coaxen de versnipperaar in: de verliezen waren -na een grondige meting- groot. De oorzaak: de combinatie van afschermfolie en gevlochten mantel is niet altijd een gelukkige, vooral niet als de coax bij een rotor gebruikt wordt waarbij door de draaiing de verschillende onderdelen (mantel, afscherming, isolatie en kern) ten opzichte van elkaar bewegen. De folie kan dan breken en daardoor gaan de specificaties uit de pas lopen. Er wordt nu Cellflex 12-50 gebuikt met drie windingen op de plek van de rotor en voorlopig houdt zich dat goed. Mogelijk gedraagt de Ecoflex coax zich bij vast gebruik prima.

Maar dan de 7/8e Cellflex. Onkwetsbaar, zo lijkt het. Vrijwel altijd gescoord bij een GSM mast. Je zou zeggen dat deze coaxen professioneel zijn voorzien van connectoren. Maar ook hier zijn zwakke plekken. Zo zitten er hier en daar soms aardings-klemmen om de coax. Op die plek is de mantel onderbroken om de klem contact te laten maken met de afscherming. Maar die plekken blijken kwetsbaar: de coax buigt daar erg gemakkelijk omdat de stijfheid van de kabel onderbroken is en bij het oprollen is dat duidelijk te zien. De connectoren zijn ook een verhaal apart. De pen is met een soort ‘paraplu’ in de holle kern geschoven. En ook hier geldt: bewegen is gevaarlijk. Door het oprollen van de coax beweegt het ‘parapluutje’ in de holle kern en ook dat kan ellende veroorzaken. Als er dan nog een keer vergeten wordt om een dop of tape over de connector te doen en het gaat regenen dan is oxidatie binnenin de kern het gevolg. Al met al ook weer een oorzaak voor slechte resultaten van het geheel: meerdere lengtes 7/8e bleken veel demping te geven en bij het verwijderen van de connectoren bleek de eerste halve meter van de kern geoxideerd.

Ik laat de veelheid aan korte coaxjes buiten beschouwing, maar ook daar is het regelmatig malheur. Gammele connectoren en chassisdelen, stukjes van 10 cm coax die vrijwel als dummy-load werken… Het komt allemaal voor.

De moraal van het verhaal: vertrouw nooit een coax of een connector. De buitenkant zegt niets.

We hebben de ATV contest er weer op zitten. We werkten onder de call van PI4GN en de deelnemers waren Gerard PE1BBI, Nanko PA0V, Rob PE1ITR en Jaap PA0T.

Het was gruwelijk weer. Het woei het hele weekend hard en we kregen ’s avonds gedurende 15 minuten een wervelwind met enorme regen te verwerken, het is een wonder dat onze twee masten bleven staan. We deden mee op 70 en 23 cm.

In eerste instantie hadden we duistere ontvangstproblemen op 23cm, wat na uren werd opgelost door een verloop-plug te vervangen. Zo’n defect is het laatste dat je verwacht, we hadden de mast al vier keer omhoog en omlaag getakeld, met daarin onze 2 mtr schotel. In de loop van de contest bleek dat ons 100W signaal op die band door bijna niemand werd ontvangen, blijkbaar vertoonde ook de zendkabel defecten. Maar het was donker en slecht weer, dus we konden niets doen om dit te verbeteren en zondag hebben we het maar zo gelaten, ook toen was het nog gevaarlijk om aan de mast te werken. Kortom, alleen ontvangst op 23cm, maar die was dan ook goed. Veel stations waren min of meer verbaasd dat we ze konden ontvangen bij deze slechte condities. Best DX was PA7HV met 228 km, gemiddelde afstand 162 km.

Op 70cm hadden we 400W en drie gestackte yagi’s. Hier deden we iets experimenteels, we detecteerden met GNU-radio. Rob, PE1ITR had dit bij elkaar geprogrammeerd en ook hier waren de resultaten prima. Op de VHF-dag houdt Rob over de ins en outs een presentatie en ook over het verschil in presteren bij AM (70c) en FM modulatie. Om het spannend te houden daarom hier nog niet al te veel inhoudelijke informatie. Best DX was PA3DLJ op 279 km afstand, gemiddelde afstand 204 km, bijna allen tweeweg verbindingen.

Om 12.00 uur braken we de boel op, er moest nog ver naar huis worden gereden.

Ook nu bleek zonneklaar dat 2m FM voor deze afstanden ongeschikt is, het is gewoon te zacht. Gelukkig waren er deze keer meer deelnemers op DXSpot.tv, vooral zondag. Wat opviel is dat een aantal mensen wel was ingelogd, maar niet reageerden. Had dit misschien te maken met het feit dat DXSpot soms de input via verouderde browsers weigert door te zetten? Of toch met type-angst? Jammer, want er had natuurlijk nog veel meer in gezeten. In de bijlage een deel van onze – en andere – qso’s op het kaartje van DXSpot.

Wanneer we weer onder de call PI4GN actief zijn is onbekend, we willen eerst duidelijke technische verbeteringen doorvoeren en daarna een contest kiezen waarin we de score nog wat kunnen verbeteren.