PI4GN

Is een ATV-contest op 23cm moeilijk? Nou, niet echt. Met een simpele RTL dongle en een antennetje van 75 cm lengte op 6 mtr hoogte kom je best een heel eind om een code van vier cijfers te kunnen detecteren.

Want daar moest ik het mee doen op de camping in St Maartenszee, omdat de wederhelft had besloten dat we in de week van de IARU contest op vakantie gingen. Nog een pre-ampje erbij, een deelbaar mastje, wat kabel en een apparaatje dat van de 5V USB van de laptop 12V maakte. De beloofde condities waren er niet, dus ik ben maar niet op het hoge duin gaan zitten, UK was toch onbereikbaar. Zenden was er niet bij, de PA past niet in de koffer.

Het resultaat: 10 qso’s, alleen RX, met een gemiddelde van 89 km en een best DX van 153 km naar ON7MOR. Bij lange na niet genoeg om mijn Europese eerste plek vorig jaar op deze band te verdedigen natuurlijk. Maar toch leuk om te doen en te kijken wat je met een simpele 16×16 Jaybeam kunt bereiken. Die ook nog eens als een vaan in de wind waaide, omdat de mastdelen onderling niet geborgd waren.
Ik was aangewezen op DXSpot en miste dus de stations die op 2 mtr communiceren. Dat beperkte het aantal qso’s. En ook veel stations richtten hun antennes naar Groningen in plaats van naar Noord Holland, dat gaf nog wel eens een misverstand. De /P zullen sommigen ook wel gemist hebben, vrees ik. Nou ja, ik had lol en voldoende vrije tijd om tussendoor ook wat anders te doen. Iedereen bedankt voor de moeite om met een simpel campingstation in contact te komen.

Jaap PA0T

In Hengelo staat het ‘Museum Electro Radio Nostalgie’. Gerund door Henk de Groot, samen met 8 vrijwilligers. Het museum aan de Johan Wagenaarstraat 20 in Hengelo is een tentoonstelling van de verzameling van Henk de Groot. Hij is inmiddels 90 jaar oud, zendamateur (PA0HDG) en heeft zijn leven lang gewerkt voor Overijsselse energie maatschappij en bracht onder meer zijn tijd door op de IJsselcentrale.

In het museum treffen we heel veel oude radio’s aan. Vooral apparaten van voor WOII -toen veel radio’s ingeleverd werden- hebben de aandacht. Er is dan ook veel moois te zien, ook uit de echte begintijd van de radio. ‘Remakes’ van de zender van Idzerda, maar ook van Marconi zijn er te zien. Yous name it, its’ there… Ik leverde een onderdeel van een oude radio af voor Nanko PA0V en kreeg twee oude buizen weer me. Ik nam uit mijn voorraad een vooroorlogse Philips mee: voorwaar een exemplaar dat het museum nog niet had.

Op de zolder van het pand staat denk ik- nog wel tien keer zo veel opgeslagen als er beneden te zien is. Er is heel veel in meervoud en Henk is aan het opruimen. Ik kreeg een Philips L3X80T draagbare radio mee -jeugdherinnering- en een Sony ST88, die ik gewoon mooi vind. Verder staan er dozen vol buizen op de zolder, veel literatuur, bandercorders, broodroosters en allerlei andere electrische curiosa.

Er is veel werkend te zien, waaronder een paar bijzondere ‘recorders’, zoals de ‘Tefifoon’ en een systeem waarbij een soort kleine grammofoonplaten vast in een boek zitten. Hierop wordt een ‘lezer’ geplaatst, waarin een naald ronddraait om de groeven af te tasten -een omgekeerde pick-up zeg maar. Verder zeer oude radio-buizen, gloeilampen en meetapparatuur. een bijzonder museum -midden in een woonwijk- en zeer de moeite waard om te bezoeken!

Voor meer info: http://www.radiomuseum-hengelo.nl/index.php

Het jaarlijkse evenement ‘Dag Voor De Radioamateur’ zou dit jaar gehouden worden op 31 oktober 2020. In verband met de corona perikelen is de markt AFGELAST.

For the first time in 43 years PI4GN will not be on air in the May-contest (2nd and 3rd of May), because of the measures taken to prevent from the Covid-19 virus. We are very sorry for that. But you can still work us! We will be QRV from home instead -under the operators call.

That is:

2mtr:   PA1T        from JO33JF

70cm:  PA2V       from JO22IM

23cm:  PA0O       from JO33HG

13cm:  PA0JCA   from JO22JG

3cm:    PA0T        from JO33JC

We will not be active on 9, 6 and 1,2 cm.

We hope to work you all and we wish everyone a very good contest!

Het is de statenbijbel van de zendamateur: Karl Rothammels’ Antennenbuch. Wie heeft hem niet? Een vademecum op het gebied van antenne theorie- en praktijk. Voor dat we aan het bouwen slaan is een pitstop bij Der Karl altijd goed: hoe was het theoretisch ook al weer?

Karl is sinds 1987 SK en was sinds 1932 zendamateur. Na zijn overlijden werd het werk aan het ‘Antennenbuch’ voortgezet door Alois Krischke. Voor een overzicht van het ‘antennenbuch’ en zijn auteurs verwijs ik naar <LINK!> http://www.antennenbuch.de/index.html. De website bevat een handig overzicht van alle uitgaven.

Rothammel woonde in Oost-Duitsland en dat maakte de publicatie van zijn werk bijzonder. De eerste uitgave van het boek was in 1959, door ‘Verlag Sport und Techniek’. Vanaf de 5e druk was ‘DT. Militärverlag’  verantwoordelijk voor de uitgave. Vanaf 1960 werd er ook een aparte West-Duitse oplage gedrukt door Franckh Kosmos verlag. Sinds 1991 zijn de gescheiden oplagen (Oost-duitsland: 1989. West-Duitland: 1988) samengevoegd tot één uitgave. Het boek had in beide uitgaven in eerste aanleg 261 bladzijden, 260 afbeelding en 33 tabellen. De laatste uitgave uit 2013 heeft het 1482 pagina’s, 1607 afbeeldingen en 268 tabellen. Rothammel publiceerde nog twee boeken: ‘Praxis der Fernsehantennen’, in twee delen en werkte mee aan diverse kleinere uitgaven voor de radio-amateur.

Verzamelwoede?

Ik heb natuurlijk ook een exemplaar van het ‘Antennenbuch’: de 11e druk uit 1995, tweede hands aangeschaft. En daar had het bij kunnen blijven, ware het niet dat ik op het DNAT in Bentheim ineens een oud exemplaar zag liggen. De liefde voor ouwe meuk won het weer eens van het gezonde verstand en dus kocht ik het exemplaar. Het was de 3e, Oost-Duitse oplage. Helaas niet de eerste… Wat later kwam ik nog een exemplaar uit 1960 tegen: de 1e West-Duitse oplage!

Nu en dan loop ik wat marktplaatsen bij langs om te kijken of er nog een Rothammel te scoren valt. Mag niks kosten natuurlijk, het geld moet naar de hardware. En jawel: onlangs kreeg ik exemplaar 4 te pakken. Een Oost-Duitse uitgave. Oplage 5 uit 1963. Het wordt al een verzameling!

Kortom: heb je nog een Rothammel staan en ben je er op uit gekeken? Je kunt hem bij mij kwijt. Hij moet wel in de reeks passen, dus een uitgave zijn die ik nog niet heb. En dat zijn er voorlopig nog heel veel. Krijg ik een exemplaar wat ik al heb dan is het ruilmateriaal, misschien kan ik zo iemand aan een nieuwer exemplaar helpen.

De torens van Kalundborg

PI4GN is natuurlijk een ‘VHF en hoger’ contest station, maar op de lange-golf schaal van oude radio’s vind je ze nog: de roemruchte zenders uit het verleden. Kootwijk, Droitwich, Allouis… en Kalundborg. We bezochten het lange golf station in Kalundborg, Denemarken, op 29 juni 2019. We werden rondgeleid door Jens Seeberg, OZ5SY.

De lange golf zender van Kalundborg is nog steeds in gebruik en zendt uit op 243 kHz. Het station is te herkennen aan twee 120 meter hoge masten op een landtong bij de haven van Kalundborg. ‘Het icoon van Kalundborg’ zoals Jens het zegt. Jens verwacht ons en heeft voor de gelegenheid twee Deense vlaggen bij de voordeur gezet, de oude ingang -en naar later blijkt de VIP ingang-  van het station. Het gebouw is van een technisch-functionele eenvoud.

Jens Seeberg bij de 300 kW lange golf zender

Tot onze verbazing blijkt Jens het enige aanwezige personeelslid. Hij is met pensioen, maar mag het station onderhouden en rondleidingen geven. Hij heeft een lange carrière achter de rug en heeft onder andere bij Deense zenders op Groenland gewerkt. Hij blijkt de technicus die al decennia lang dit station onderhoudt en heeft het aangepaste ontwerp van de antenne op zijn naam staan, evenals aanpassingen aan de zenders. De beide antennetorens hadden oorsponkelijk een top-load die bestond uit 8 draden. Het was een z.g. ‘Alexanderson’ antenne: een lange golf variant van de antenne die nog bij Grimeton  in Zweden te zien is. De windvang hiervan was fors. Het onderhoud van de torens liet te wensen over en de oplossing werd gevonden in het eenvoudiger maken van de top-load. De ‘booms’ boven op de torens werd verkleind en de antenne kreeg twee draden als top load. Op deze wijze kon de antenne nog enige tijd mee.

Het station gebruikt op dit moment een zender van 50 kW. Verder staan er twee 300 kW Telefunken zenders. Werkend, maar ongebruikt. Jens heeft allerlei apparatuur verzameld en opgesteld en verteld boeiende verhalen over de oorlog. De lange golf zender van Kalundborg werd toen door de bezetter geconfiskeerd. Het personeel bleef maar kwam onder commando van een Duitse officier met kennis van zaken, waarmee een redelijke relatie werd onderhouden. Aan het einde van de oorlog negeerde hij de orders om het station te vernietigen, waarmee hij het risico van standrechtelijke executie door de gestapo liep. Tijdens de oorlog werd het station door zowel de geallieerden als de Duitsers gebruikt als baken voor vliegtuig-navigatie.

Jens, Jaap en Nap bij het bedienpaneel van de 300 kW LG zender

De rondleiding door het station brengt ons bij watergevulde weerstanden, ongelooflijke condensatoren, watergekoelde zendbuizen  en de curieuze kooi van Faraday: een helemaal met koper bekleed kamertje waar de feeder van de antenne de lucht in gaat. Het is duidelijk dat Jens het station in eigen persoon is. Hij is trots op wat hij heeft gedaan maar beseft ook dat het maar de vraag is of het station blijft bestaan. In Denemarken beslist de politiek per regeerperiode over het nut van dergelijke voorzieningen.

Aan het einde van ons bezoek gaan we als ‘GN-ners’ op de foto op de stoep voor de ingang. De foto komt te hangen in de ‘VIP’ wall die Jens in de kantine heeft gemaakt. Een bonte verzameling bezoekers van over de hele wereld en van allerlei statuur kijkt ons vanaf de VIP-wall  aan. Na een bezoek van bijna drie uur verlaten we het station, onder de indruk -maar ook overdonderd- van wat we hebben gezien en gehoord. The last man standing? De tijd zal het leren.

Jaap (PAØT) – Nap (PA1NG) – Erik (PA1ET)